[](https://www.star.com.tr/cevre/dogaya-salinan-kelaynak-kuslari-gprs-ile-takip-edilecek-haber-1797059/?utm_source=chatgpt.com)
Kelaynak Soyu Tükenmiş Mi? Bir Umut Hikâyesi
Birecik’in sabah serinliğinde, Fırat Nehri’nin kenarındaki kayalıkların arasında, uzun gagalı, tüysüz başlı siyah kuşlar sabahın ilk ışıklarıyla birlikte uçar. Bu kuşlar, kelaynaklar, sadece doğanın değil, insanlığın da yeniden doğuşunun simgesidir. Bir zamanlar yok olmanın eşiğine gelmişken, şimdi umut dolu bir geleceğe doğru kanat çırpıyorlar.
Kelaynakların Geçmişi: Yok Olma Tehlikesi
Kelaynaklar, bilimsel adıyla Geronticus eremita, tarihsel olarak Akdeniz çevresinde yaygın olan, ancak 1950’lerden itibaren yoğun tarım ilaçları kullanımı, bilinçsiz avlanma ve doğal yaşam alanlarının yok edilmesiyle hızla azalmış bir kuş türüdür. 1989 yılında Türkiye’deki göçmen popülasyonu tamamen tükenmiş, sadece Birecik’teki üretme istasyonunda sınırlı bir nüfus kalmıştır ([Doğa Derneği][1]).
Kelaynak Üretme İstasyonu: Bir Umut Işığı
1977 yılında kurulan Şanlıurfa’nın Birecik ilçesindeki Kelaynak Üretme ve Koruma İstasyonu, bu nadir kuş türünün korunması için büyük bir çaba sarf etmektedir. Burada, kelaynaklar üretilmekte, yavrular doğal yaşam alanlarına salınmakta ve göç yolları takip edilmektedir. 2023 yılı itibarıyla istasyondaki kelaynak sayısı 334 bireye ulaşmıştır ([Doğa Derneği][1]).
Göç Serüveni: Teknolojiyle İzlenen Yolculuk
Kelaynakların göç yolları, teknolojinin yardımıyla izlenmektedir. 2023 yılında, “Umut” ve “Sıla” adları verilen iki kelaynak, uydu vericileriyle takip edilerek göç rotaları hakkında bilgi edinilmiştir. Bu bireyler, göç yolculuklarında yaklaşık 650 kilometre mesafe kat etmiş ve Irak’ın iç kesimlerine ulaşmıştır ([Tarım ve Orman Bakanlığı][2]).
Koruma Çabalarının Sonuçları: Umut Veren Gelişmeler
Kelaynakların korunmasına yönelik yürütülen çalışmalar, olumlu sonuçlar vermektedir. 2001 yılında 42 birey olan kelaynak sayısı, 2018 yılında 250’ye, 2023 yılında ise 334’e ulaşmıştır ([TÜBİTAK Bilim Genç][3]). Bu artış, türün korunmasında atılan adımların etkili olduğunu göstermektedir.
Kelaynakların Önemi: Doğanın Dengesindeki Rolü
Kelaynaklar, ekosistem için önemli bir rol oynamaktadır. Böcek, solucan, küçük sürüngen ve kemirgenlerle beslenerek doğal haşere kontrolü sağlarlar. Ayrıca, gagaları sayesinde toprağı karıştırarak havalandırır, böylece tarıma doğrudan katkıda bulunurlar ([Mirat Haber][4]).
Sonuç: Bir Umut Hikâyesi
Kelaynakların soyu tükenmiş değildir. Aksine, insan çabası ve doğa sevgisiyle yeniden hayat bulmuşlardır. Birecik’teki üretme istasyonu, sadece bir kuş türünün değil, aynı zamanda insanlığın doğaya olan sorumluluğunun da simgesidir. Kelaynakların göç yolculukları, doğanın ve insanın birlikte var olabileceğinin umut verici bir hikâyesidir.
Peki, sizce kelaynakların korunmasına yönelik bu çabalar yeterli mi? Doğanın korunması için bizler neler yapabiliriz? Fikirlerinizi ve deneyimlerinizi bizimle paylaşır mısınız?
[1]: https://dev.dogadernegi.org/calismalarimiz/biyocesitlilik-ve-iklim/turler/kelaynak/?utm_source=chatgpt.com “Kelaynak – Doğa Derneği”
[2]: https://www.tarimorman.gov.tr/DKMP/Sayfalar/Detay.aspx?TermId=fb841593-eb13-4a7b-90e6-762d1dc46795&TermSetId=293d6199-349f-40b6-89e5-041e30956ff8&TermStoreId=368e785b-af33-487d-a98d-c11d5495130b&UrlSuffix=411&utm_source=chatgpt.com “KELAYNAKLARIN GÖÇ YOLCULUĞU TAKİP ALTINDA: UMUT VE SILA’YA UYDU …”
[3]: https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/kelaynaklarin-korunmasinda-olumlu-gelismeler-yasaniyor?utm_source=chatgpt.com “Kelaynakların Korunmasında Olumlu Gelişmeler Yaşanıyor”
[4]: https://www.mirathaber.com/nesli-tukenme-tehlikesinde-olan-kutsal-kus-kelaynak/?utm_source=chatgpt.com “Nesli Tükenme Tehlikesinde Olan Kutsal Kuş: Kelaynak”